Tijdens zijn derde Staten-Generaal van de Landbouw pleitte Fedagrim voor de oprichting van een ‘Grondenbank’: een publiek-private vereniging voor landbouw, koop en verkoop van landbouwland onder de directe controle van de bevoegde ministeries van Landbouw en Financiën.
Uitgangspunt van het initiatief is de vaststelling dat de prijs van de gronden steeds vaker buiten het bereik van diegenen waarvoor de grond eigenlijk bedoeld zou moeten zijn, de landbouwers, ligt. Fedagrim, de Belgische Federatie van de Toeleveranciers van machines, gebouwen en uitrustingen voor de Landbouw en voor de Groenvoorzieningen; organisator ook van de tweejaarlijkse beurs Agribex, roept de overheid daarom op om: “meer actief in te grijpen op de vastgoedmarkt vanuit de wil om een leefbare landbouw te garanderen”.
Vier pijlers
De vier beleidsdoelstellingen van de nieuwe Grondenbank laten zich in het concrete voorstel van Fedagrim als volgt op een rijtje zetten:
- de bevordering van landbouw en bosbouw, met specifieke aandacht voor jonge landbouwers;
- de bescherming van milieu, landschap en natuurlijke hulpbronnen;
- de ondersteuning van lokale ontwikkeling en lokale economie;
- het toezicht op een nieuwe pachtwetgeving die zowel grondeigenaren als pachters rechtszekerheid en transparantie biedt.
De belangrijkste instrumenten van de Grondenbank zijn enerzijds een ‘Observatorium van transacties van landbouwgronden’ en anderzijds de aankoop van landbouwgronden en -goederen via een ‘bemiddelende rol’ of via een ‘recht van voorkoop’.
Het organisme moet volgens het voorstel: “inzage verwerven in alle transfers van landbouw en via de notarissen van de verkopende partij. Daarnaast moet ook de verkoop van aandelen, het doorgeven van vruchtgebruik en ‘bare ownership’ gemeld worden zodat de Grondenbank een volledig en transparant overzicht van de prijszetting op de grondenmarkt heeft”.
Bedoeling is dat de Grondenbank actief tussenbeide kan komen indien de vier beleidsdoelstellingen in het gedrang komen.
Nieuwe eigenaar niet noodzakelijk hoogste bieder
De Grondenbank verwerft daartoe met voorkooprecht gronden en verkoopt niet aan de hoogste bieder, maar aan degene die het – inhoudelijk – beste bod geeft. Versta: “Het project dat het beste aansluit bij de doelstellingen van dit vernieuwde landbouwbeleid. Transacties zullen getoetst worden aan de hand van een aantal criteria waarbij de vestiging, de hervestiging of het voortzetten van het landbouwbedrijf in al zijn aspecten centraal staan.”
De Grondenbank kan op verschillende manieren actief optreden om landbouwontwikkelingen te laten samen sporen met haar doelstelling. Een actieve observatie van de grondmarkt – zowel in Vlaanderen als in Wallonië – en het uitvoeren van studies om de prijs van ruraal vastgoed te kennen, moeten bijdragen aan de totale transparantie van de grondmarkt.
“De invoering van een meer gereguleerde markt zal, vanuit landbouwperspectief het beoogde doel dienen: landbouwgrond wordt terug betaalbaar voor nieuwe en jonge landbouwers die dus makkelijker aan grond raken. Tegelijk zal er ook meer open ruimte gevrijwaard worden”, aldus Fedagrim-voorzitter Johan Colpaert.
Alleen voor ‘echte’ boeren
Nog volgens Fedagrim dient ook de pachtwet dringend hervormd te worden. “Het hoofddoel moet zijn om zoveel mogelijk grond ter beschikking te stellen van de echte landbouwers. Het verpachten van grond moet aantrekkelijker gemaakt worden voor zowel eigenaars als investeerders”, luidt het in de persmededeling.
Fedagrim wil ook de zogenaamde ‘pensioenboeren’ geen recht van voorkoop geven, en de opzeg van een pacht eenvoudiger maken wanneer het een pensioenboer betreft. Voor de huidige pensioenboeren, dient een overgangsregeling te worden voorzien.
In het vernieuwde landbouwbeleid dat Fedagrim voorstaat hebben alleen echte landbouwers – personen wiens hoofdinkomen uit landbouwopbrengst bestaat – toegangsrecht tot een door de Grondenbank gereguleerde grondenmarkt.
Bron: Fedagrim – 8 november 2018
