Toen een PRRS-virusinfectie voor het eerst gerapporteerd werd in de Verenigde Staten werd de ziekte omschreven als “mystery swine disease”. Hoewel er nog steeds aspecten van dit virus zijn die passen bij deze beschrijving, zijn er ook al veel vragen beantwoord.
Het is inmiddels algemeen bekend dat PRRS significante schade veroorzaakt. Bioveiligheidsmaatregelen en vaccinatie worden wereldwijd ingezet om de problemen te verminderen. Hoe kunnen we het effect van controlemaatregelen optimaliseren? U leest het hier.
PRRS-controle; wat kunnen we verwachten van bioveiligheid en vaccinatie?
Met bioveiligeidsmaatregelen wordt introductie van het virus op een bedrijf, of verspreiding van het virus binnen een bedrijf voorkomen. Door de verscheidenheid aan materialen en dragers die het PRRS-virus kan gebruiken om varkens te besmetten, is het ontwerpen én het strikt opvolgen van een stevig bioveiligheidsprotocol, dat PRRS buiten het bedrijf houdt, geen gemakkelijke opgave. Toch is dit zeker mogelijk, denk maar aan de SPF-varkensbedrijven en KI-stations die erin slagen PRRS-virus vrij te blijven. Een ander mooi voorbeeld komt uit de VS, waar het aantal gerapporteerde PRRS-uitbraken tijdens de PED epidemie, vanwege het verhoogde biosecurity niveau, duidelijk lager lag.
Op conventionele varkensbedrijven in regio’s waar het PRRS-virus endemisch voorkomt, wordt er geregeld besloten om te proberen in harmonie samen te leven met het PRRS-virus en te proberen de economische schade te beperken of zelfs te voorkomen. Vaccinatie speelt op dergelijke bedrijven vaak een belangrijke rol en is ook essentieel om de schade veroorzaakt door een PRRS-infectie te beperken. Vaccinatie zorgt er namelijk voor dat het immuunsysteem van het varken voorbereid is en sneller kan reageren bij infectie met een veldstam. Hoewel gevaccineerde varkens nog steeds klinische symptomen kunnen ontwikkelen, zijn deze minder ernstig dan bij niet-gevaccineerde dieren. De schade van een PRRS-infectie wordt daardoor duidelijk minder. Bovendien zorgt vaccinatie ervoor dat bedrijven, ten opzichte van bedrijven die niet vaccineren tegen PRRS, weer sneller hun reguliere productieresultaten kunnen behalen na een PRRS uitbraak.
Vaccins tegen PRRS worden wereldwijd ingezet, waarbij het grootste gedeelte van de vaccins behoren tot de zogenoemde “levende vaccins”. Deze vaccins bootsen een natuurlijke PRRS-infectie na, en moeten zich dus vermenigvuldigen om een goede bescherming op te wekken. De vaccins zijn echter zodanig aangepast dat ze geen ziekteverschijnselen veroorzaken.
Kunnen we het gebruik van vaccins optimaliseren?
Ja, dat kan. Om te zorgen dat PRRS-vaccins optimaal kunnen werken, is het noodzakelijk dat de dieren een goed functionerend immuunsysteem te hebben -denk bijvoorbeeld aan de leeftijd van de big- en er moet rekening gehouden worden met eventuele maternale interferentie en met het tijdstip van het optreden van de veldinfecties.
Een mooi voorbeeld komt uit proeven waarin jonge biggen op verschillende leeftijden (2, 4 en 6 weken oud) gevaccineerd werden. De biggen werden daarna besmet (challenge) met een verwante PRRS-veldstam (>95% homologie). De hoeveelheid veldvirus in het bloed werd onderzocht als maat voor de ernst van de infectie.
De biggen die op de jongste leeftijd (2 weken) werden gevaccineerd, bleken het hoogste niveau aan veldvirus in het bloed te hebben, en dus de meest ernstige infectie. De biggen die op de oudste leeftijd (6 weken) gevaccineerd werden, hadden het laagste niveau. De conclusie van deze studies is dus duidelijk: oudere biggen reageren beter op vaccinatie dan jonge biggen (referentie: personal communication Alex Eggen).
Naaldloos intradermale vaccinatie
Niet alleen het vaccinatiemoment, maar ook de manier waarop tegen PRRS gevaccineerd wordt kan geoptimaliseerd worden. Zo biedt naaldloze intradermale vaccinatie verschillende voordelen ten opzichte van intramusculaire vaccinatie met de naald op het gebied van dierenwelzijn, bioveiligheid en werkgemak. Specifiek voor PRRS is het bioveiligheidsvoordeel van naaldloze intradermale vaccinatie natuurlijk erg belangrijk. Vaccinatie met een naald kan namelijk een risico zijn voor het overdragen van ziektekiemen, waaronder PRRS. Het PRRS-virus is zo besmettelijk dat contact met enkele virusdeeltjes via één druppeltje bloed al genoeg is om andere dieren te besmetten. In een recente proef met biggen in Thailand is aangetoond dat er met naaldloze intradermale vaccinatie geen PRRS-virus werd overgedragen van PRRS-positieve dieren naar PRRS-negatieve dieren. Als er met een naald, intramusculair gevaccineerd werd, werd er wel virus overgedragen van PRRS-positieve naar PRRS-negatieve dieren (Nilubol, D. et al., ESPHM 2022). Naaldloze intradermale vaccinatie tegen PRRS draagt dus bij aan verbetering van de interne bioveiligheid.
Conclusie
PRRS-virus infecties veroorzaken significante schade. Om deze schade te beperken worden verschillende controlemaatregelen ingezet. Levende PRRS-vaccins worden wereldwijd veel gebruikt. De inzet daarvan vraagt een bedrijfsspecifieke aanpak en kan mogelijk ook op het bedrijf geoptimaliseerd worden. Belangrijke punten om eens met uw dierenarts te bespreken zijn de optimale vaccinatieleeftijd op uw bedrijf en de voordelen die naaldloze intradermale vaccinatie kan opleveren.
Wenst u meer informatie over naaldloos intradermale vaccinatie contacteer dan uw bedrijfsdierenarts. Dierenartsen kunnen voor meer informatie direct contact opnemen met HIPRA varkensdierenartsen: Eva Claeyé +32 476 96 96 59 , Ellen de Jong +32 472 34 30 76 of Annelies Michiels +32 499 90 10 93
