Karl Vennens en Dorien Lefebure baten samen met de ouders van Karl een zo goed als gesloten varkensbedrijf uit in Bazel bij Kruibeke. In januari 2022 maakten ze de overstap van fysieke castratie in de kraamstal naar immunocastratie. “Die omschakeling zorgde voor positieve resultaten op meerdere vlakken van onze bedrijfsvoering”, zeggen Karl en Dorien tevreden.
Tweewekensysteem
In 2014 kwam Karl mee in het bedrijf van zijn ouders om het in de daaropvolgende jaren in verschillende fasen over te nemen. Met 420 zeugen, circa 1.600 vleesvarkensplaatsen op de eigen locatie en extra vleesvarkensplaatsen op vijf andere locaties, is het een zo goed als gesloten bedrijf. De eigen aanfok gebeurt met Deense zeugen gecombineerd met een Duitse groei-Piétrain. Het tweewekensysteem met alternerend spenen geeft Karl, Dorien en één voltijds medewerker voldoende flexibiliteit om het werk en de levering van vleesvarkens te spreiden over het jaar.
Belangrijke akkerbouwtak
Het bedrijf heeft namelijk ook nog een belangrijke akkerbouwtak waarin de ouders van Karl nog actief zijn. De akkerbouw is sterk verweven met het varkensbedrijf. Via een zusterbedrijf produceert de familie ook eigen veevoer. Tarwe, gerst en maïs voor het voer, zijn voor het grootste deel afkomstig van de eigen akkerbouw. De pulp van de suikerbieten komt terug van de suikerfabriek en wordt eveneens in het eigen voer verwerkt. Vermits de zeugen op stro zitten, wordt ook dat stuk van de akkerbouwtak in het eigen bedrijf gevalideerd.
Nieuwe vleesvarkensstal
Toekomstgericht zouden Karl en Dorien graag een nieuwe vleesvarkensstal op de eigen locatie bouwen. Alles zal echter, zoals bij alle andere landbouwers, afhangen van de wet- en regelgeving omtrent stikstof, klimaat en ammoniakemissie. “Een nieuwe emissiearme vleesvarkensstal zal in totaliteit zeker minder emissies geven dan de verschillende aparte niet-emissiearme stallen op externe locaties. De vraag zal zijn of de vergunningenverlener die redenering ook volgt.”
Binnenlandse afzetmarkt
Van oudsher produceerde het bedrijf varkens voor de export. “Onder andere door de Afrikaanse varkenspest en de coronacrisis beseften we hoe kwetsbaar de situatie kan zijn als je enkel voor de buitenlandse afzetmarkt produceert”, legt Dorien uit. “We waren al langer op zoek naar binnenlandse afzetmarkten. We hoorden dat er een plaats vrijkwam voor Colruyt en hebben niet getwijfeld. Eén van de gevolgen was dat we moesten stoppen met fysiek castreren. We opteerden voor castratie via dubbele vaccinatie.”
De omschakeling verliep vlot
Er volgde een opleiding om de manier van vaccineren in de vleesvarkensstal te leren. De eerste vaccinatie gebeurt wanneer de beren zo’n 40 kg wegen. Naar het juiste tijdstip van de tweede vaccinatie was het in het begin wat zoeken. “Het moment waarop het vaccin begint te werken, moet mooi samenlopen met de omschakeling naar de laatste voederfase. Op dat moment verkrijgen ze de eigenschappen van een barg en daar moet het voer ook op afgestemd zijn.” Karl en Dorien vinden de manier van werken eenvoudiger dan bij fysiek castreren. “Je hebt meer vrijheid om het werk te plannen. Bij het spenen hebben we wel extra werk omdat we de zeugen en de beren moeten scheiden zodat we ze apart van elkaar kunnen afmesten. We moeten een keer extra naar de vijf externe locaties rijden maar dat is het ideale moment om onze dieren nog eens van kortbij op te volgen en een aantal zaken te bespreken met de loonkwekers. Bijkomend is vaccineren een aangenamer werk dan castreren. Ik heb nog nooit een varkensboer horen zeggen dat hij graag castreert”, lacht Dorien.
Een andere binnenlandse afzetmarkt vonden Karl en Dorien eind 2022 in de korte keten. “Elke twee weken staan we op een markt hier in de buurt. Consumenten bestellen vooraf online. De enorme appreciatie die we krijgen van de klanten doet ongelofelijk deugd. Na verschillende jaren van slechte prijzen stimuleert die waardering ons echt om verder te doen. Dat mensen op zoek zijn naar een lekker, gezond en veilig stukje varkensvlees van eigen bodem, doet deugd. Klanten spreken ons ook aan over zaken die ze in het nieuws horen, zoals over de tractoren-actie van even geleden. En ze zijn geïnteresseerd in de manier waarop we onze varkens kweken, wat ze eten enzovoort. De afstand tussen boer en burger wordt zo een stuk kleiner. Over het feit of ze gecastreerd zijn of niet, hebben we evenwel nog geen vragen gehad.”
Minder streptokokken
Niet meer fysiek castreren zorgde echter voor een belangrijk voordeel op een ander vlak. “De streptokokkendruk rond de tijd van het spenen en het begin van de biggenbatterij, is enorm verminderd”, zegt Dorien opgelucht. “Dat heeft er eenvoudig mee te maken dat fysiek castreren wondjes veroorzaakt. Die zijn een toegangspoort voor allerlei ziektekiemen. Vroeger zagen we al in de kraamstal biggen met streptokokkeninfecties. Daar zijn wij nu vanaf. We hebben 1 procent minder uitval in de biggenbatterij.”
Een interessant bijkomend voordeel is de betere voederconversie
“De bruto voederconversie is met 80 gram verbeterd. Dit is het resultaat voor alle vleesvarkens, ook de zeugen. Bekijken we enkel het resultaat van de beren, dan is dit uiteraard nog beter. We zien ook 60 gram meer dagelijkse groei. Daar tegenover staat dat de voeropname met 100 gram gestegen is. De kost van het vaccin wordt alleszins meer dan overstegen door de betere voederconversie. Het zijn steeds de beren die als eerste op gewicht zijn. Ze steken de zeugen in de laatste weken van afmesten voorbij.”
Algemeen zijn Karl en Dorien dus zeer tevreden met de overstap die ze gemaakt hebben. “We zijn gestart met het idee dat we deze omschakeling moesten doen omdat we onder het Colruyt-label wilden leveren. Maar zelfs zonder die externe eis zouden we verder doen met vaccineren in plaats van castreren. Het zorgt voor aangenamer werk, minder ziektedruk in de biggenbatterij en dus minder uitval, en een betere voederconversie.”
Minder berengeur, lagere ziektedruk
Bij intacte beren ligt het percentage dat vlees met berengeur produceert volgens onderzoek van het ILVO tussen de 3 en de 5 procent. Uit recent onderzoek in Duitsland blijkt dat minder dan 1 procent van de beren die via vaccinatie ‘gecastreerd’ wordt, nog berengeur kunnen produceren. Verder heeft castratie via vaccinatie ook een positieve invloed op de ziektedruk (minder uitval door castratiewonden en vechtletsels) en de voederconversie wordt positief beïnvloed (-8,25 procent), (Poulsen et al., 2018).
Tekst en beeld: Hilde De Wachter
Iedere maand Varkensbedrijf, thuis op de mat?
Wil je het hele artikel lezen? Of de mooiste artikelen en reportages thuis op de mat ontvangen?
Met een abonnement op vakblad Varkensbedrijf ontvang je het laatste nieuws. Iedere editie heeft een nieuw, toepasselijk thema wat aansluit op de huidige praktijk. De uitgebreide bedrijfsreportages geven daarnaast een goed beeld van de sector. In deze reportages maak je kennis met ervaringen, toekomstvisies, vakmanschap en management van mede-varkenshouders.
Shop hier direct een jaarabonnement op de website.
